Kuşlarda Bakım ve Sağlık

Sağlığınız İçin Kedi
14 Kasım 2016
Konuşabilen Papağanlar
17 Kasım 2016

Kanarya, Muhabbet Kuşu Beslemenin İpuçları

Kuşlar İçin Barınak: Kafesler

Evde çoğu zaman kapalı tutulmak istenen kuşlar için mümkün olan en geniş kafesleri kullanmak tavsiye edilir. Kafesin kuş tarafından bükülemeyecek veya sökülemeyecek sağlamlıkta, toksik olmayan materyalden ve kolay temizlenebilir, korunaklı olması gerekir. Materyal bakımından metal; temizlenmesi, dezenfeksiyonu kolay ve kuşun vereceği zarara dayanıklı olması bakımından en uygun seçimdir. Sınırlı kapalı zamanlar için uygun büyüklükte kafes; bütün vücut gergin durumdayken, kuşun kenarlara temas etmeyeceği boyda olmalıdır. Çoğu vakada kafes yüksekliğinden daha derin olmalıdır ki, kanatlar açık tutulduğunda yeterli alan sağlanabilsin. Uzun kuyruklu kuşlar için yeterli yükseklik de sağlanmalıdır. Kafes telleri arasındaki mesafe, kuşun kafasının teller arasına giremeyeceği ölçüde olmalıdır. Kafesin kapısı; bir elin rahatça girebileceği, kuşu kolaylıkla dışarı çıkarıp yerleştirilebileceği büyüklükte olmalıdır. Kapının mandalı kuş tarafından açılamayacak şekilde emniyetli olmalıdır.

Muhabbet kuşları hareket etmeyi sever, bu yüzden kafes yüksek ve geniş olmalıdır. Kanarya ve ispinozlar ise uçmayı sever ve uçmaya elverişli, geniş ve uzun kafeslerde bakılmalıdırlar. Cockatiel’lerin ihtiyacı olan kafes ise tepelerinin ve uzun kuyruklarının kırılmayacağı yükseklikte kafeslerdir.

Şekil bakımından; kare veya dikdörtgen kafesler temizlenmesi daha kolay, ve kuş için daha güvenlidir. Kafeste köşe sayısı arttıkça uçuş alanı daralır ve bağlantı bölgeleri güvenliği bozar.

Kuş kafeslerinde sürgülü taban tepsileri sıklıkla kullanılmaktadır. Bu parça; kolay hareket ettirilebilir, temizlenebilir olmalı ve yerleştirildiğinde veya çıkarıldığında kuşun kaçabileceği bir boşluk bırakmamalıdır.
Kafesin Konumu:

Kafes, kuş tüneğindeyken göğsünüzün hizasında olacak şekilde yerleştirilmelidir. Bundan daha alçak olması, kuşun heyecanlanmasına ve kendini savunmasız hissetmesine neden olur. Göğüs hizasından yükseğe de yerleştirilmemelidir; çünkü yükseklik, kuşlarda üstünlük anlamına gelir. Doğada daha baskın kuşlar daha yükseğe tünerler. Kuş, güneşli ve hava akımı olmayan bir bölgeye yerleştirilmelidir. Kuşların yeni bir çevreye alışması için ilk hafta hariç, ortam aktivitesinin çok olduğu bir yere yerleştirilmeleri daha yararlıdır. Direkt gün ışığı almaları kuşlar için stimüle edici etkiye sahip olmakla birlikte sıcak yaz günlerinde fazla ısınmamalarına dikkat edilmelidir.
Kafes Altlığı:

Gazete kağıdı, kağıt havlular veya diğer basit kafes altı kağıtları genelde odun parçaları, mısır kırıntıları, kedi kumu gibi substratlara tercih edilmelidir. Ahşap parçaları ve talaş, toz yapar ve kuşun solunum yollarını irrite eder. Gazete kağıdı gibi materyallerin kullanımı ile dışkıların sayısı ve görünümü günlük olarak daha kolay izlenebilir.
Tünekler:

Temiz, kolay değiştirilebilir, uygun ölçülerde, doğal, pestisid kullanılmamış ve non–toksik ağaç dalları kullanılmalıdır (Örneğin Narenciye Ağaçları, Dişbudak Ağacı, Manolya, Karaağaç, Okaliptüs, Avustralya Çamı, vs.). Böylece kuş hem tüneyebilir hem de bulunduğu dalı çiğneyebilir. Doğal ağaç dalları, düzgün olmayan şekilleri sayesinde kuş tutunurken ayağın değişik bölgelerine basınç yapar. Dallar hazırlanırken, kafese uygun ölçülerde kesilmeli, deterjanla fırçalanmalı, durulanmalı ve güneşte kurutulmalıdır. Ayrıca böcek yumurtaları bakımından kontrol edilmeli, temizlenmelidir (kafeste yumurtalar açılabilir). Beton (mineral) tünekler kuşların gagalarını ve tırnaklarını törpülemesi için uyarıcı niteliktedir. Plastik tünekler ise kaygan oldukları ve yendiğinde medikal problemlere yol açtıkları için tavsiye edilmemektedir. Kumlu kağıtlar (tünek törpü kağıtları) kuşun ayağını çizeceğinden kullanılmamalıdır.

Yemek ve Su Kapları:

Derin kaplar yerine geniş çanaklar kullanmak yemeğin daha çekici sunulmasını sağlar ve kuşun yemleri yemesi için teşvik edici olur. Normal tırmanma yetenekleri olan sağlıklı kuşlar kolaylıkla yemek ve su kaplarına ulaşabilirler bu nedenle kapları bu vakalarda tüneklerin yanına yerleştirmek gerekli değildir. Paslanmaz çelik, pişmiş toprak ve sert plastik malzemeler kuşun sağlığı için gereken temizlik ve dezenfeksiyona karşı dayanıklıdır. Su, bir tabakta veya kobaylarda kullanılan tüplerde verilebilir. Kuşlar çoğunlukla fazla yer ve can sıkıntısından yiyecek kaplarını çiğnerler.
Oyuncaklar:

Oyuncaklar zihinsel egzersiz oluşturması açısından yararlı olup fiziksel egzersize teşvik eder ve gaga soyulmasını kolaylaştırır. Ne var ki kuşun güvenliği düşünülerek seçilmelidir. Çiğnenebilir oyuncaklar; ağaç dalları, çam kozalağı, köpek için üretilmiş işlenmemiş deriden çiğneme oyuncakları, doğal fiber ipler ve yumuşak beyaz çam gibi maddelerdir. Aksesuarlar konusunda dikkat edilmesi gereken; tümü kafesteyken bile kuşun uçabileceği ve nesnelere çarpmadan hareket edebileceği yeterli alan bulunmasıdır. Hafta içinde farklı oyuncakları bir kaç günde bir rotasyon şeklinde kullanmak kuşun ilgisinin devamını sağlar. Sıkılmış bir kuş çeşitli davranış ve sağlık problemlerine karşı risk altındadır. Güvenli oldukları sürece ve mümkün oldukça çok çeşit kullanılmalıdır.

Kafes Örtüleri:

Kafes kapları, kuşa uyku zamanı geldiği ve sessiz olması gerektiği işaretini verir. Kafesin örtülmesi asla ceza amaçlı kullanılmamalı ve uyku saatleri dışında örtülmemelidir.
Sıcaklık ve Nem:

Sağlıklı bir kuş, sahibinin yaşadığı ısıyı tolere edebilir. Isıdaki ani değişimler kuş için potansiyel tehlike oluşturur. 32 dereceden yüksek sıcaklıklarda pet kuşların çoğu sık nefes alma ve kanatları vücuttan uzak tutma gibi fazla ısınma belirtileri gösterir.

Pet kuşlar genelde geniş bir nem aralığına uyum gösterme kapasitesine sahip olmakla birlikte, subtropikal iklimlerden gelen kuşlar evde lokal nem artışlarından fayda sağlarlar (örneğin banyoda akan duş veya tüylere düzenli olarak su püskürtmek gibi...) Bu durumda tüyler kuruyana kadar kuşu sıcak tutmak gereklidir.

Işık ve Temiz Hava:

Sık sık temiz havaya ve direkt gün ışığına çıkarmak (camdan filtre olmamalıdır) çok faydalı olacaktır. Eğer uygun havalarda kuş kafesiyle birlikte dışarı çıkarılırsa, gölgeli bir nokta sağlanmalıdır. Bir alternatif olarak geniş ışık spektrumlu floresan lamba kullanımı ev içinde doğal gün ışığının periyotlarını taklit eder şekilde kullanılabilir.
Gizlilik:

Kuşların çoğu kafes içinde güvenlik hissini arttıran gizlenme olanaklarından yarar sağlar (örneğin kağıt kutusu, kuş yuvası, vs.). Özellikle küçük kuşlar için yuvalar saklanma amacıyla kullanılır. Bu kutular kafesin tavanına yakın olarak tutturulabilir.

Aktivite:

Uygun türler için, evde uçmak veya kafesten denetimli olarak salınmak gibi egzersiz imkanları sağlanabilir. Kuşların çoğu akıllı, aktif hayvanlardır ve kafesin evde aile aktivitesine yakın yerleştirilmesi gerekir. Fazla sosyal olmayan türler daha sakin bir yere yerleştirildiğinde rahat edebilir.
Hijyen:

Bütün nesneler sıcak sabunlu suda veya bulaşık makinesinde yıkanabilmelidir. Dezenfeksiyon amacıyla 1 galon suya yarım kapak çamaşır suyu kullanılabilir. Kafes altlığının ve kapların günlük temizlenmesi hem besin bozulmalarıyla ilgili problemleri önler hem de hastalıkların potansiyel tehlikelerine karşı sahibini uyarır. Kafesin tam temizliğinin haftada bir yapılması tavsiye edilir. Kokulu temizleyiciler kuşların solunum membranlarına zarar verebilir.

Bakım:

Sağlıklı, iyi beslenen bir kuş için minimal bir kuş bakımına ihtiyaç vardır. Ev içinde kapalı tutulan ve değişken dietlere maruz kalan pet kuşlar gaga, tırnak ve tüy bakımları gibi çeşitli bakımlara ihtiyaç duyarlar. Tüy değişimi sırasında diette ek protein, yağ ve vitaminler bulunmalı ve dinlenmeyi teşvik etmek amacıyla daha fazla karanlık sağlanmalıdır. Yeni tüyler gelişince kuş bunu açığa çıkarmak için eski tüyleri koparır. Bu, tüy yolma problemi veya pire olarak algılanmamalıdır. En uygun tüy spreyi saf sudur. Soyulan tüyler hassas bir şampuanla dikkatlice temizlenebilir ve takiben ılık suyla durulanıp havlu, güneş ışığı veya fönle kurutulabilir. Tüyleri kuru ve yağlı maddelerden uzak tutmak gereklidir. Kaçmayı önlemek veya uysallaştırma eğitimi amaçlarıyla kanat kesimi düşünülebilir. Veteriner hekiminiz bu konuda size tavsiye verebilir. Eğer identifikasyon (kimliklendirme) amacıyla bacakta bant bulundurulacaksa kir birikimi, şişkinlik, sıkma belirtileri için düzenli kontrol edilmelidir.
Tıpkı insanlar gibi kuşlarında bir sağlık sorunu yaşadıklarında erken müdahale hayat kurtarabilir. Bu nedenle hayvanınız hangi tür olursa olsun hasta olduğunu hisettiğinizde vakit kaybetmeden onu bir veterinere götürün.

Kafesin bulunduğu yer oldukça önemlidir. Kuşunuzun cereyanda olmamasına dikkat etmelisiniz. Cereyanda kalan kuşlar ciddi sağlık sorunları yaşayabildiği gibi, kısa sürede yaşamını yitirebilir.

Ailenize yeni katılan küçük üye, evinizi tam olarak tanımadığı için onu en az 4 hafta kafesinden dışarı çıkarmamalsınız. Evin hangi köşesinde ne olduğunu bilmeyen kuş etrafına çarpabilir. Bu da beraberinde bir iç kanamaya sebep olabilir.

Ev ortamına tam olarak alışmamış olan kuşunuza 4 hafta boyunca yeşillik vermemelisiniz. Kuşunuzun sindirim sistemi bozulacağından ishal olabilir. Bir iki gün içinde ishal kesilmediği taktirde kuş yaşamını yitirebilir.

4. haftadan sonra kuşunuza haftada bir kereye mahsus olmak üzere yeşillik verebilirsiniz. Kuşunuz çiçeklerinizi yemek isteyebilir ama siz buna engel olmalısınız. Kuşunuza maydanozu ise asla vermeyin.

4 hafta boyunca kuş hiç bir şekilde banyo yaptırılmamalıdır. Kuşların banyo yapabilmeleri için bir takım malzemeler satılmaktadır. Bunları pet mağazalarından temin edebilirsiniz. Kuşunuz sadece önerilen malzemelerle banyo yapmalıdır. Kuşların bünyesinin hassas olduğunu aklınızda tutmalı ve ona asla geceleri banyo yaptırmamalısınız.

Kuşlarda insanlar gibi mide bulunmamaktadır. Kuşlar yediklerini kuş kumu sayesinde öğütürler. Yediklerini öğütemeyen kuş ise sindirim bozukluğu yaşayabilir. Bu nedenla kafesinizde mutlaka kuş kumu bulundurmalısınız.

Yem alırken bunun tozlu olmamasına dikkat edin, tozlu yemler kuşlarda bazı hastalıkların ortaya çıkmasına yol açmaktadır.

Vitamini de kuşunuza belirli ölçülerde vermelisiniz. Kafes ortamında yaşamaya alışamamış bir kuş için bu oldukça önemlidir.

Kuşların uzayan gagalarını kısaltabilmeleri için onlara gaga taşı verilmelidir. Gaga taşlarının bir diğer özelliği de kalsiyum yönünden oldukça zengin olmasıdır.

Kuşunuzun beslenmesinde bol çeşitler kullanabilirsiniz. Onun tek bir besin kaynağına bağlı kalması sağlıklı gelişimini engelleyecektir.

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir